ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ - Ομιλία της Υπουργού ΠΕΚΑ στην Ολομέλεια της Βουλής-Σχέδιο Νόμου για Θαλάσσια Στρατηγική

Αθήνα, 7 Ιουνίου 2011

ΘΕΜΑ: Ομιλία της Υπουργού ΠΕΚΑ, Τίνας Μπιρμπίλη, στη συζήτηση επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου του σχεδίου νόμου «Θαλάσσια στρατηγική για την προστασία και διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος - Εναρμόνιση με την οδηγία 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Ιουνίου 2008 και άλλες διατάξεις» στην Ολομέλεια της Βουλής

   

    «Κύριε Πρόεδρε,

    Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

    Στις 10 Οκτωβρίου 2007, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια ανακοίνωση με τίτλο: «Μια Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση» γνωστή και ως «Γαλάζια Βίβλος», η οποία τον Δεκέμβριο του 2007, μετά από ορισμένες τροποποιήσεις, υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο.
    Η Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική για την Ευρωπαϊκή Ένωση αναδεικνύει την ανάγκη για την ανάπτυξη και εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης, συνεκτικής και κοινής διαδικασίας λήψης αποφάσεων, όσον αφορά τους ωκεανούς, τις θάλασσες, τις παράκτιες περιφέρειες και τους τομείς που αφορούν το θαλάσσιο περιβάλλον, προωθώντας έτσι μια δια-τομεακή προσέγγιση στη θαλάσσια διακυβέρνηση.

    Προάγονται με την προσέγγιση αυτή, ο εντοπισμός και η αξιοποίηση των συνεργιών μεταξύ όλων των κοινοτικών πολιτικών, οι οποίες συνδέονται με τους ωκεανούς, τις θάλασσες, τις παράκτιες περιφέρειες και τους θαλάσσιους τομείς - δηλαδή των πολιτικών που αφορούν το περιβάλλον, τον τομέα των θαλάσσιων μεταφορών, την ενέργεια, την έρευνα, τη βιομηχανία, την αλιεία και τις περιφερειακές πολιτικές.

    Η διαμόρφωση της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής για την Ευρωπαϊκή Ένωση, έγινε μετά από εκτεταμένη διαβούλευση τριών περίπου ετών (από τις αρχές του 2005), κατά την οποία καθοριστικής σημασίας ήταν η συζήτηση για την επίτευξη του βέλτιστου συνδυασμού μεταξύ της προώθησης μιας βιώσιμης αξιοποίησης των θαλασσών και της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

    Στοιχείο της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής συνιστά το σχέδιο δράσης που προβλέπει μια σειρά μέτρων, τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε να λάβει ως πρώτο βήμα για την εφαρμογή της.

    Σε αναγνώριση της βαρύτητας του σκέλους της προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξέδωσε τον Ιούνιο του 2008 την κοινοτική Οδηγία-Πλαίσιο 2008/56 «σχετικά με το πλαίσιο της κοινοτικής δράσης στο πεδίο της πολιτικής για το θαλάσσιο περιβάλλον», την οποία ενσωματώνει στο Εθνικό μας Δίκαιο το παρόν σχέδιο νόμου.

    Η εν λόγω οδηγία, συνιστά τον ουσιαστικό περιβαλλοντικό πυλώνα της Ευρωπαϊκής Θαλάσσιας Πολιτικής, στοχεύοντας στην αξιοποίηση του οικονομικού δυναμικού των θαλασσών σε πλήρη αρμονία με το θαλάσσιο περιβάλλον.

    Τα παράκτια νερά αποτελούν κοινό τόπο τόσο της Οδηγίας για τη Θαλάσσια Στρατηγική όσο και της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τους ευρύτερους περιβαλλοντικούς στόχους των δύο Οδηγιών και τη σύνδεσή τους με χερσαίες γενεσιουργές αιτίες ρύπανσης, καθιστούν προφανή την αλληλεξάρτηση και συμπληρωματικότητά τους.

    Η μέχρι τώρα ευρωπαϊκή, αλλά και διεθνής εμπειρία έχει δείξει την ανεπάρκεια των αυτόνομων και περιορισμένων στο εκάστοτε εθνικό επίπεδο προσπαθειών για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η αρνητική αυτή εμπειρία, λόγω του εγγενούς διασυνοριακού χαρακτήρα του προβλήματος, καθιστά αναγκαία τη συνεργασία και την υιοθέτηση κοινών αρχών με άλλα κράτη-μέλη, καθώς και τρίτες χώρες, αναγκαιότητα η οποία αναγνωρίζεται στην Οδηγία.

    Τα κράτη-μέλη ενθαρρύνονται να αξιοποιήσουν το πλούσιο, αν και όχι και τόσο δεσμευτικό, υπόβαθρο των περιφερειακών συνεργασιών, που στην περίπτωση της χώρας μας και της Μεσογείου ευρύτερα εξειδικεύεται με τη Σύμβαση της Βαρκελώνης και τις σχετικές με αυτήν δράσεις.

    Στόχος της Οδηγίας είναι να πετύχει την καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλασσών της Ευρώπης μέχρι το 2020 και να προστατεύσει με τον τρόπο αυτό τους πόρους από τους οποίους εξαρτώνται οι σχετιζόμενες με τη θάλασσα οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες. Η Οδηγία καθορίζει επί μέρους Ευρωπαϊκές Θαλάσσιες Περιοχές, με βάση γεωγραφικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. Η χώρα μας συνδέεται με τη θάλασσα της Μεσογείου και ειδικότερα έχει την ευθύνη εφαρμογής της Οδηγίας, σε συνεργασία με γειτονικές χώρες, στις θαλάσσιες υποπεριοχές της Μεσογείου, στις οποίες ασκεί κυριαρχικά δικαιώματα ή δικαιοδοσία.

    Η Οδηγία Πλαίσιο δίνει τις γενικές κατευθύνσεις που περιλαμβάνουν την οικοσυστημική προσέγγιση και 11 περιγραφικούς δείκτες που σχετίζονται με την καλή περιβαλλοντική κατάσταση.

    Το σχέδιο νόμου θέτει το πλαίσιο για την ανάπτυξη των κατάλληλων στρατηγικών, μέσω των οποίων θα επιτευχθεί η προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, θα αποτραπεί η επιδείνωσή του και όπου είναι δυνατό θα αποκατασταθούν ήδη διαταραγμένα και επιβαρυμένα θαλάσσια οικοσυστήματα.

    Οι θαλάσσιες αυτές στρατηγικές θα διαμορφωθούν μέσα από μια χρονικά δεσμευτική προώθηση επί μέρους δράσεων που περιλαμβάνουν:

    · Την αρχική εκτίμηση της υφιστάμενης περιβαλλοντικής κατάστασης, με αξιοποίηση όλων των υπαρχόντων δεδομένων και όπου χρειάζεται με απόκτηση νέων πρωτογενών στοιχείων.

    · Τον προσδιορισμό του τι συνιστά καλή περιβαλλοντική κατάσταση για μια θαλάσσια περιοχή ή υποπεριοχή, σύμφωνα με τις βασικές κατευθύνσεις της οδηγίας και με τη βοήθεια επιστημονικών διερευνήσεων, τόσο σε εθνικό όσο και κοινοτικό επίπεδο. Για κάθε υποπεριοχή καθορίζεται ένα διακριτό και αυτόνομο πρότυπο καλής περιβαλλοντικής κατάστασης.

    · Τον καθορισμό στόχων και δεικτών επίτευξης των στόχων για κάθε υποπεριοχή και τον ενδεχόμενο προσδιορισμό περιοχών, για τις οποίες δεν είναι εφικτή η σε πρώτο στάδιο (2020) επίτευξη της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης.

    Η πρώτη αυτή δέσμη δράσεων, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2012, προκειμένου να διαμορφωθεί το αναγκαίο υπόβαθρο για την περεταίρω προώθηση της οδηγίας. Δηλαδή:

    · Τη διαμόρφωση και θέση σε λειτουργία συστήματος παρακολούθησης της ποιότητας του θαλάσσιου περιβάλλοντος και πιστοποίησης της προόδου για την επίτευξη των στόχων. Το σύστημα αυτό θα πρέπει να έχει τεθεί σε λειτουργία εντός του 2014.

    · Την κατάρτιση προγραμμάτων μέτρων που θα αποσκοπούν στην επίτευξη ή διατήρηση της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης. Η κατάρτιση των προγραμμάτων θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός του 2015 και η έναρξη λειτουργίας τους το αργότερο έως το 2016.

   

    Για όλες τις παραπάνω δράσεις, παρέχονται σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη έγκαιρη ενημέρωση και δυνατότητες ουσιαστικής συμμετοχής στην εφαρμογή του νόμου, ενώ παράλληλα καλούνται να συμμετάσχουν, όπου είναι δυνατό, υφιστάμενοι οργανισμοί ή φορείς διαχείρισης, συμπεριλαμβανομένης της Περιφερειακής Σύμβασης για τη θάλασσα, καθώς και επιστημονικοί γνωμοδοτικοί φορείς και περιφερειακά γνωμοδοτικά συμβούλια.

    Το επιχειρησιακό σκέλος για την εφαρμογή του νόμου ανατίθεται στην Ειδική Γραμματεία Υδάτων του ΥΠΕΚΑ. Ειδικότερα η Ειδική Γραμματεία Υδάτων:

    · Καταρτίζει το Εθνικό Πρόγραμμα Θαλάσσιας Στρατηγικής.

    · Συνεργάζεται με άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με τρίτες χώρες.

    · Καθορίζει τους περιβαλλοντικούς στόχους και συναφείς δείκτες.

    · Καταρτίζει τα Προγράμματα Παρακολούθησης.

    · Εκπονεί τα Προγράμματα Μέτρων.

    · Αποτελεί σημείο επαφής προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα αρμόδια όργανά της.

    · Συντονίζει τις υπηρεσίες και τους κρατικούς φορείς που εμπλέκονται σε θέματα εφαρμογής του νόμου και

    · Εισηγείται νομοθετικά και διοικητικά μέτρα για την εφαρμογή της Εθνικής Θαλάσσιας Στρατηγικής.

    Για την υποστήριξη του έργου της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων, συστήνεται Γνωμοδοτική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, προκειμένου να διασφαλίζεται η τεκμηρίωση, η συναίνεση και η συμμετοχή στη διαδικασία λήψης αποφάσεων όλων των εμπλεκόμενων φορέων του δημόσιου τομέα, των παραγωγικών τάξεων, των οικείων ΟΤΑ, των περιβαλλοντικών οργανώσεων, του διευθύνοντος οργάνου της Περιφερειακής Σύμβασης για την Προστασία της Μεσογείου (Σύμβασης Βαρκελώνης) και των επιστημονικών φορέων.

    Ανώτατο πολιτικό όργανο για την εφαρμογή του νόμου είναι η «Εθνική Επιτροπή Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Στρατηγικής», με κύριες αρμοδιότητες τη χάραξη της πολιτικής για τη διαχείριση και προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τη διασφάλιση σε ανώτερο πολιτικό επίπεδο του αναγκαίου συντονισμού των εμπλεκόμενων δημόσιων φορέων και την εναρμόνιση των δράσεων τους σύμφωνα με τους στόχους του νομοσχεδίου.